Ortaçağın en büyük dâhisi, ortaçağın en çok çalışan mühendisiydi. Uykusuz geceleri burada, bu atölyede geçti. Cezeri’nin başarısında şüphesiz dehasının önemli bir payı var. Ama yaptığı aletlere baktığımızda bir çok fikrinin denenebilmesi için günlerce çalışılması gerektiğini görmekteyiz. Bir parabolik kabın istediği su akışına sahip olabilmesi için yüzeyine binlerce çekiç darbesi vuruyor, suyun boşalmasını saatlerce izliyordu. Cezeri bir işi başarmak için fikirle birlikte çalışmanın ne kadar önemli olduğunun farkındaydı ve ince ayar gerektiren mekanizmalarının kararlı durumlarını kurabilmek için o günün şartlarında uzun süreler çalışılması gerektiğini bugün hesaplayabiliyoruz. Öte yandan Cezeri fikirlerini uygulayabilmek için malzeme ile daha üretken bir ilişki kurması gerektiğini biliyordu, bu yüzden onun mekaniğe kazandırdığı yapısal ve sistemsel icatlarının yanında imalat tekniklerinde getirdiği yenilikler de çok önemlidir.

Cezeri Balmumu Heykeli

Balmumu heykel yapımında en önemli noktalar, heykeli yapılacak olan kişinin yüz kalıbının çıkartılması ve vücut ölçülerinin belirlenmesidir. Bunun için eğer heykeli yapılacak olan kişi hayatta değilse, onun değişik açılardan çekilmiş fotoğrafları incelenir ve ayrıca vücut ölçüleri ile ilgili net bilgilere ulaşılmaya çalışılır. Ayrıca yapılacak olan heykelin önceden belirlenmiş olan pozisyonuna göre vücudu ve elleri konumlandırılır. Cezeri ile ilgili tarihsel bir görsel bulunmadığı için bizim Cezeri’miz tamamen kendi karakter tasarımımıza dayalı olarak üretilmiştir. Cezeri'nin kıyafeti ise dönemin yaygın saray kıyafetleri dikkate alınarak tasarlanmıştır. Atölyede bulunan balmumu heykelimiz, atölyeye gelen ziyaretçileri Cezeri’nin karşılayabileceği şekilde konumlandırılmıştır.

Atölye Çalışma Masası

Döküm Ocağı Modeli

Cezeri’nin atölyesinde dönemin döküm tekniğini yansıtmak amacıyla körüklü bir ocak, döküm ve kalıplama tertibatı bulunmaktadır. Bu kurulumda Cezeri’nin döküm teknolojisinde bulunduğu nokta gösterilmekte ve bu sahaya yaptığı katkılar öne çıkarılmaktadır. Cezeri’nin döküm tekniğine yaptığı iki önemli katkı vardır. Bunlardan ilki Cezeri’nin derece adı verilen kalıp çerçevelerini kullanmasıdır. Bu sayede kalıplama tekniğini geliştirmiştir. Bir diğeri ise iki farklı metali ayrı ayrı dökerek aynı üründe birleştirdiği çift alaşımlı döküm tekniğidir. Cezeri ilk metalle önce oyuklu bir yapıyı dökmekte ardından alaşımların ısıl davranış farklarını dikkate alarak bu oyukları kalıp gibi kullanarak bunlara farklı bir metal dökmektedir.

Dişli Çark Rekonstrüksiyonu

Dişli çarkların tarihi Cezeri’den çok öncelere dayanmaktadır. Ancak Cezeri’nin imal ettiği dişlilerde önemli iyileştirmeler görmekteyiz. Birbirine dik iki dişliyi çalıştırmanın klasik yolu çubuklu dişliler kullanmaktı. Bu elbette hem verimsiz bir yöntemdi hem de çubuklara yük bindiğinde kırılabiliyordu. Cezeri dikey dişlileri çalıştırabilecek şekilde konik diş yapısını keşfetti. Eğimli dişler açıları birbirine dik olsalar da, eğimleri sayesinde birbirlerini kavrayabiliyorlardı. Cezeri dişlilerin imalatında da oldukça verimli ve dayanıklı bir yöntem icat etmişti. Pirinç levhaları “n” profilleri şeklinde kıvırıp bir ahşap tekerleğin etrafına perçinleyerek dişli çark oluşturmaktaydı. Dişlilerin daha yüksek kuvvete dayanması gereken durumda ise profilleri kıvırarak değil daha kalın kesitli olacak şekilde dökerek üretiyordu.

Etkileşimli Çark Sistemi

Cezeri’nin birçok aletinde kullandığı dişli çarkların çalışma sistemine örnek olarak gösterilen bu düzenekte, farklı diş sayısına ve büyüklüklere sahip dişlilerin birbirlerine olan etkilerini görebilirsiniz. Buna göre büyük çarkı saat yönünde çevirdiğinizde, diğer iki çarkın saat yönünün tersi yönünde döndüğünü göreceksiniz. Ayrıca dönüş hızlarının da çarkların çapları oranında arttığını görebilirsiniz. Yani büyük çark 1 tur döndüğünde, orta büyüklükteki çark 1,5 tur, küçük çark ise 3 tur dönmektedir.